Przeniesienie prawa własności nieruchomości bez podatku

W dniu 9 lipca 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał ważny wyrok, dotyczący wielu podatników. Sąd orzekł, że przeniesienie prawa własności nieruchomości w celu spłacenia długu nie podlega opodatkowaniu dochodem. To orzeczenie zakończyło kilkuletnią batalię w tej sprawie. Jakie konsekwencje ma to dla nas wszystkich? Na to pytanie odpowiada Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Nieruchomość w zamian za spłatę długu

Pewna podatniczka zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego. Sprawa dotyczyła przeniesienia prawa własności nieruchomości w celu spłacenia długu – kredytu hipotecznego. W 2013 roku podatniczka otrzymała nieruchomość drogą darowizny. Nieruchomość ta była jednak obciążona hipotekami, zabezpieczającymi kredyt zaciągnięty przez darczyńców. W 2014 roku ta sama podatniczka zawarła umowę z bankiem, przekazując mu własność nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu. Jej wątpliwość dotyczyła kwestii, czy takie przeniesienie własności można uznać za odpłatne zbycie, zwłaszcza że skutkowało zwolnieniem z długu. W jej przekonaniu, taka czynność powinna być zwolniona z podatku dochodowego (PIT), ponieważ nie miała na celu przysporzenia majątkowego.

Trudna batalia – kto zwyciężył?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przyznał racji podatniczce, uznając, że przeniesienie własności stanowiło odpłatne zbycie nieruchomości. Odpłatne zbycie obejmuje każde przekazanie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za określoną korzyść majątkową. Zwolnienie z długu zostało uznane za korzyść majątkową. Mimo to podatniczka nie zrezygnowała i złożyła skargę na decyzję Dyrektora KIS do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Sąd ten poparł podatniczkę, powołując się na obszerne orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zauważył również, że wprowadzony w 2015 roku art. 14 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznał zobowiązanie z tytułu pożyczki (kredytu), uregulowane świadczeniem niepieniężnym, za przychód wyłącznie w rozliczeniu podatkowym dla pozarolniczej działalności gospodarczej.

Decyzja Naczelnego Sądu Administracyjnego

Ostatecznie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyniku skargi kasacyjnej Dyrektora KIS. NSA potwierdził stanowisko WSA w Poznaniu i podatniczki, uznając, że w rezultacie czynności po stronie osoby zbywającej prawo własności nieruchomości nie zwiększa się wartość aktywów, a jedynie zmienia się ich rodzaj i struktura. W ocenie NSA, czynność przenoszenia prawa własności nieruchomości nie wiąże się z żadnym wzajemnym świadczeniem ze strony nabywcy. W konsekwencji, taka czynność ma charakter nieodpłatny. Zatem ostatecznie NSA poparł podatniczkę – stwierdza Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Znaczenie tego orzeczenia dla podatników

Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2020 r. jest przełomowe, choć jedynie potwierdza dotychczasową praktykę w tego rodzaju sprawach. Może mieć istotne znaczenie również w innych przypadkach o podobnym kontekście. Z wyroku NSA wynika jednoznacznie, że opodatkowaniu podlega jedynie konkretne przysporzenie majątkowe, a nie wartość zbywanej nieruchomości. Jeśli nieruchomość jest obciążona hipoteką, hipoteka skutecznie zmniejsza wartość przysporzenia – wyjaśnia Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.