Własność prywatna czy interes publiczny – co jest ważniejsze?

Własność prywatna nie jest chroniona bezwarunkowo. Przekonała się o tym właścicielka działki w Gminie Czernichów. Kiedy interes publiczny może przeważyć nad własnością?

Kontrowersyjny plan miejscowy

W 2018 roku Rada Gminy Czernichów uchwaliła plan miejscowy. W ramach tego planu określono m.in. przeznaczenie niektórych działek jako rolne. Decyzja ta nie spodobała się właścicielce jednej z nich, która od dawna walczyła o zmianę przeznaczenia działki na budowlaną. Nawet otrzymała decyzję o warunkach zabudowy. Uchwała Rady Gminy pokrzyżowała jej długoletnie starania. W jej ocenie taka decyzja była sprzeczna nie tylko z zasadami logiki, ale także z zasadami dobrego zagospodarowania terenu. W związku z tym złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, żądając stwierdzenia nieważności części uchwały gminy.

Ograniczenia w prawie własności?

Wiele osób błędnie uważa, że prawo własności jest nietykalne. Cieszy się ono ochroną zapisaną w Konstytucji RP. Nie jest jednak ona bezgraniczna. Na wykonywanie prawa własności mogą wpływać np. miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, określając przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu niezależnie od woli właściciela. Jednak czy działanie Rady Gminy Czernichów było nielegalne i nieprawidłowe? Niekoniecznie – podkreśla Robert Tomaszewski, Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Ochrona, ale z ograniczeniami

Ochrona praw własności nie jest bezwzględna. Może podlegać ograniczeniom określonym w ustawach, w tym w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Niemniej właścicielka działki ma rację, że gmina nie może swobodnie uchwalać planów. Powinna to robić z poszanowaniem zasad, w tym ładu przestrzennego i ochrony praw własności. W ocenie skarżącej gmina przekroczyła swoje uprawnienia naruszając interesy właścicielki.

Brak przekroczenia uprawnień

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził jednak, że nie każde naruszenie interesu prawnego jest równoznaczne z przekroczeniem uprawnień planistycznych. W tym przypadku nie doszło do istotnego naruszenia zasad, ponieważ gmina ma prawo do planowania przestrzeni publicznej niezależnie od istniejących własności. Co więcej, obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie może być sprzeczne z uchwalonym planem miejscowym. Studium określiło warunki zagospodarowania terenu, m.in. prowadzenie wielofunkcyjnego modelu gospodarowania z zachowaniem równowagi ekologicznej i ochroną fauny i flory oraz zakaz wznoszenia budynków.

Sukces gminy, ale to jeszcze nie koniec

Ostatecznie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę właścicielki działki, uznając rację gminy Czernichów. Wyrok jest jednak nieprawomocny, gdyż skarżąca złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ostatecznego rozstrzygnięcia możemy spodziewać się za rok – podsumowuje Robert Tomaszewski, Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.