Kiedy decyzja administracyjna staje się wykonalna?

Wykonalność decyzji, najprościej mówiąc, oznacza możliwość skorzystania z przyznanego prawa lub wypełnienia obowiązku nałożonego przez odpowiednie władze, zazwyczaj na drodze postępowania egzekucyjnego.

Kiedy zatem decyzja podlega wykonaniu?

Zgodnie z art. 130 § 1. kodeksu postępowania administracyjnego, decyzja nie podlega wykonaniu, zanim nie upłynie termin do wniesienia odwołania. Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji, zgodnie z § 2. tego samego artykułu. Odbiorca decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji ma prawo wnieść odwołanie w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji. W praktyce nieostateczne decyzje, czyli wydane przez organy pierwszej instancji, nie mogą być egzekwowane już po ich wydaniu. Wykonalne są natomiast decyzje organu pierwszej instancji, od których nie wniesiono odwołania. Decyzja wydana przez organ drugiej instancji w wyniku odwołania od wcześniejszej decyzji jest również uznawana za ostateczną i wykonalną.

Terminy wykonania

Niektóre decyzje określają termin wykonania zobowiązania. Jeśli obowiązek nie zostanie spełniony w określonym terminie, może zostać wszczęte postępowanie egzekucyjne. Takie terminy często wynikają z konkretnych przepisów prawa. Jeśli prawo nie określa terminu, organ nie ma podstawy prawnej do jego ustanowienia. Dotyczy to zazwyczaj „zobowiązań niepieniężnych”, które zazwyczaj wymagają natychmiastowego wykonania. Wymóg „niezwłoczności” różni się w zależności od przypadku, ze względu na różne czynniki. Dodatkowo, decyzja nakładająca obowiązek może zostać opatrzona „rygorem natychmiastowej wykonalności”, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia ludzkiego, zabezpieczenia interesu państwa lub realizacji innego ważnego interesu publicznego, zgodnie z art. 108 § 1. Kodeksu postępowania administracyjnego.

Wyjątek – pozwolenia na budowę

W przypadku otrzymania decyzji przyznającej prawa, kluczowe jest rozróżnienie pomiędzy decyzjami wykonalnymi i niewykonalnymi. Art. 130 § 4. Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi, że decyzja może zostać wykonana przed upływem terminu do wniesienia odwołania, jeżeli wszystkie strony biorące udział w postępowaniu wyrażą na to zgodę. Wyjątek stanowi pozwolenie na budowę. Pomimo przyznania uprawnień odbiorcy, wymaga ono oczekiwania na uprawomocnienie się decyzji. W postępowaniu o pozwolenie na budowę bierze udział wiele stron, w tym właściciele nieruchomości i użytkownicy wieczyści, więc inwestor nie może go zrealizować od razu. Musi poczekać na ewentualne odwołania innych stron.

Decyzje niepodlegające wykonaniu

Niektóre decyzje z natury rzeczy nie podlegają wykonaniu. Doskonałym przykładem są decyzje o warunkach zabudowy, które jedynie określają sposób zagospodarowania nieruchomości i są wykorzystywane do uzyskania pozwolenia na budowę. Prawa przyznane na mocy tych decyzji nie są egzekwowalne. Jeśli decyzja o warunkach zabudowy jest korzystna dla inwestora, zezwalając na proponowane przez niego działania, nie ma potrzeby czekać na jej uprawomocnienie się ani nakładać dodatkowych warunków. Nawet jeśli ktoś złoży skargę do sądu administracyjnego, wykonanie decyzji o warunkach zabudowy może nastąpić natychmiast po jej otrzymaniu.